4.20. Tarım ve Hayvancılığa Dayalı Sanayi Alanları: Tarım ve hayvancılığa dayalı ürünlerin mamul haline getirilmelerini sağlayan entegre veya entegre nitelikte olmayan tesislerin toplu olarak (organize şekilde ) yer aldığı alanlardır.

4.21. Organize Tarım/Hayvancılık Alanları: Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin sürdürüleceği ve tarımsal ürünlerin katma değerlerini artırmaya yönelik araştırma, geliştirme ve üretim birimleri ile ürün toplama, depolama, saklama alanları; tarımsal amaçlı yapılar ve tarımsal amaçlı entegre tesislerin toplu olarak (organize şekilde) yer alabileceği, tarımsal üretim ve ürün işleme faaliyetlerinin bir arada yapıldığı, disipline edildiği, tek elden sevk ve idare edildiği alanlardır.

4.31. Tarım Arazileri: Toprak, topografya ve iklimsel özellikleri tarımsal üretim için uygun olup, hâlihazırda tarımsal üretim yapılan veya yapılmaya uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek tarımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen arazilerdir.

4.31.1. Mutlak Tarım Arazileri: Bitkisel üretimde; toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kombinasyonu yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı olmayan, topoğrafik sınırlamaları yok veya çok az olan; ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan, hâlihazır tarımsal üretimde kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli olan arazilerdir.

4.31.2. Özel Ürün Arazileri: Mutlak tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topografik sınırlamaları nedeniyle yöreye adapte olmuş bitki türlerinin tamamının tarımının yapılamadığı ancak özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığın yapılabildiği, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazilerdir.

4.31.3. Dikili Tarım Arazileri: Mutlak ve özel ürün arazileri dışında kalan ve üzerinde yöre ekolojisine uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı yapılan ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazilerdir.

4.31.4. Marjinal Tarım Arazileri: Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri ve dikili tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topografik sınırlamalar nedeni ile üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı arazilerdir.

4.31.5. Örtü Altı Tarım Arazileri: İklim ve diğer dış etkilerin olumsuzluklarının kaldırılması veya azaltılması için cam, naylon vb malzeme kullanılarak oluşturulan örtüler altında ileri tarım teknikleri kullanılarak tarım yapılan arazileridir.

4.32. Çayır ve Mera Alanları: 5178/4342 sayılı Mera Kanunu uyarınca saptanmış/saptanacak olan alanlardır. Çayır; taban suyunun yüksek bulunduğu veya sulanabilen yerlerde biçilmeye elverişli, yem üretilen ve genellikle kuru ot üretimi için kullanılan yeri, Mera; hayvanların otlatılması ve otundan faydalanılması için tahsis edilen veya kadimden beri bu amaçla kullanılan yeri ifade eder.

4.33. Sulama Alanları: 3083 sayılı “Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu” uyarınca, devletçe sulamaya açılan veya projeleri bitirilmiş olup, sulama yatırımlarına başlanan ve devam eden alanlardır.

4.34. Su Ürünleri Üretim Alanları: T.C. Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı’nın koordinasyonunda oluşturulan komisyonca, su ürünlerini üretmek ve yetiştirmek için, 5491/2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanun uyarınca çıkarılan mevzuatta yasaklanmış alanlar dışındaki alanlarda, tespit edilmiş/edilecek olan sahalardır.

4.35. Tarımsal Tesisler: Tarımsal ürünlerin kimyasal işleme tabi tutulmaksızın fiziksel özellikleri değiştirilerek işlendiği ve mamul hale getirildiği entegre tesisler ile entegre nitelikte olmayan tesislerdir.

4.36. Tarımsal Amaçlı Yapılar: Toprak koruma ve sulamaya yönelik altyapı tesisleri, entegre nitelikte olmayan hayvancılık (besicilik), ve su üretim ve muhafaza tesisleri ile zorunlu olarak tesis edilmesi gerekli olan müştemilatlar, mandıralar (sütçülük), üreticinin bitkisel üretime bağlı olarak elde ettiği ürünü için ihtiyaç duyacağı yeterli boyut ve hacimde depolar, un değirmeni, tarım alet ve makinelerinin muhafazasında kullanılan sundurma ve çiftlik atölyeleri, seralar, tarımsal işletmede üretilen ürünün özelliği itibariyle hasattan sonra iki saat içinde işlenmediği taktirde ürünün kalite ve besin değeri kaybolması söz konusu ise bu ürünlerin işlenmesi için kurulan tesisler ile T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından tarımsal amaçlı olduğu kabul edilen entegre nitelikte olmayan diğer tesislerdir. Entegre nitelikte olmayan soğuk hava depoları da bu kapsamdadır.

5.1.3. Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri ve ekonomik olarak verimli olan dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümleri doğrultusunda korunacaktır.

5.3.3. Planlama Bölgesi’nde yer alan tüm kentsel kullanım alanlarının; su havzalarını, su kaynaklarını, ormanları, tarımsal alanları, kıyıları, ekolojik yönden önemli diğer alanları ve kültür ve tabiat varlıklarını koruyacak biçimde geliştirilmesi esastır.

7.13. “Merkezi Yerleşim Yeri” olarak belirlenmiş olan yerleşmelerde, bu planda gösterilmemiş olsa dahi, Bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda, organize tarım/hayvancılık alanları ile bu kullanımların gerektirdiği idari birimlerin yer alabileceği alanlar için yer seçimi yapılabilir.

7.18. Termal kaynak tespiti yapılan alanlar çevresinde, bu kaynakları kullanacak olan tarım ve turizm sektörüne yönelik yatırımlar, Bakanlığın uygun görüşü alınmak şartı ile ilgili kurum ve kuruluş görüşleri doğrultusunda yapılabilir. Yapılanma koşulları alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

7.22. İçme suyu ile tarımsal amaçlı sulama suyu kapsamında kullanılan ve kullanılacak olan barajların su kaynakları ve çevresindeki su toplama havzaları ilgili yönetmelik hükümleri uyarınca korunacaktır.

8.2.2.3. Kırsal yerleşme alanlarında konut, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile köy nüfusuna hizmet edecek eğitim, sağlık vb. kamusal tesislerle ticari ve sosyal yapılar (köy konağı, ibadethane, okul, spor alanı, harman yeri, mezarlık, pazar yeri, sağlık ocağı, sağlık evi, postane, su deposu, karakol, köy bakkalı, köy kahvesi ve lokantası, alt yapı tesisleri v.b.) yer alabilir.

8.3.6.1. Bu alanların yer seçimi, planda tanımlanan alanlar dikkate alınarak, bu planda değişikliğe gerek olmaksızın ilgili kurum ve kuruluşların görüşü alınarak alt ölçekli planlarda belirlenecektir. Seçilmiş alanlara ilişkin onaylanan planlar sayısal ortamda veri tabanına işlenmek üzere Bakanlığa gönderilir.

8.3.7.1. Bu alanların yer seçimi; planda tanımlanan alanlar dikkate alınarak ve en az 20 ha. olacak şekilde, bu planda değişikliğe gerek olmaksızın, İl Toprak Kurulu marifetiyle, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda yapılabilir.

8.3.7.2. Bu alanlar içerisinde; tarımsal amaçlı yapılar ile hububat, meyve ve sebze üretimi için uygun tarım alanları, sebze ve çiçek yetiştiriciliği için seralar, mantarcılık, hayvancılık tesisleri ve otlaklar, tarımsal işletmeler, yem depoları, tarımsal işletmelerinin ön arıtma ya da toplu arıtma tesisleri, organik atıkların geri dönüşüm tesisleri, hayvan klinikleri, kireçli ölü hayvan gömü çukurları, tarımsal araç-gereç parkları, tarımsal ürün pazarlama hizmetleri, ürün borsası, tarımsal eğitim merkezleri, tarımsal Ar-Ge ve laboratuar alanları vb. tesisler yer alabilir.

8.3.7.3. Bu alanların, Tarıma Dayalı İhtisas OSB Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde yer seçimine konu olması halinde Çevre Düzeni Planı değişikliğine gerek olmaksızın, alt ölçekli planları yapılmak suretiyle Tarıma Dayalı İhtisas OSB olarak kullanılabilir.

8.8.1. Bu kapsamdaki tarım arazileri, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve ilgili yönetmeliğinde tanımlanan tarım arazileri sınıflarına ayrılmamış olup tarım arazilerinin sınıflaması, ilgili kurum ya da kuruluşlarca yapılacaktır.

8.8.4. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda tanımlanan dikili tarım arazisi ve özel ürün arazisi ile fiilen sulanan veya sulama projesi kapsamında kalan tarım arazilerinde bu planın “8.3.7. Organize Tarım/Hayvancılık Alanları” hükmü çerçevesinde ilgili idarelerce yapılacak olan uygulamalar haricinde hayvancılık tesisi yapılmasına izin verilmez.

8.8.5. Başbakanlık, T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, ilgili bakanlıklar ve bunların bağlı kuruluşları tarafından desteklenen projeye dayalı tarımsal faaliyetler kapsamında tarımsal amaçlı yapılar (tarımsal kalkınma kooperatiflerince uygulanan projeler, üretici birlikleri/kooperatifleri tarafından uygulanan projeler, Avrupa Birliği kaynaklı projeler, Dünya Bankası destekli projeler, sosyal riski azaltma projesi kapsamında uygulanacak projeler gibi) ile destekleme projeleri ile en az 100 büyükbaş, 200 küçükbaş ve üzeri kapasiteli hayvancılık veya 50.000 adet ve üzeri kapasiteli kanatlı hayvancılık yatırımlarında aşağıda belirtilen yapılaşma emsali %50 oranında arttırılabilir.

8.8.7. Tarım arazilerinde yapılacak tarımsal amaçlı yapılar için bu plan ile verilmiş olan yapılanma koşulları aşılmamak kaydıyla, 3194 sayılı İmar Kanunu “Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği”nin 6. Bölümünde belirtilen esaslara uyulur.

8.8.8. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun Geçici 1. Maddesi ve Geçici 4. Maddesi kapsamında tarım dışı amaçla kullanıma açılmış alanlarda ve T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı veya İl Tarım Müdürlüğünün söz konusu kanun kapsamında görüş veremediği alanlarda, bu planın marjinal tarım arazilerine ilişkin hükümleri uygulanır.

8.9.3. Bu arazilerin tarımsal üretim amaçlı korunması esastır. Uygulama alanlarında, imar planları ve mücavir alanlar dışında kalan ve “Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu Uygulama Yönetmeliği” hükümlerine göre, sahibine bırakılan, dağıtılan veya T.C. Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı’nın emrine geçen tarım arazisi, tarım dışı amaçla kullanılamaz.

8.9.4. 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu uyarınca sulama alanı ve sulu arazi olarak belirlenen/belirlenecek tarım arazilerinde bu planın “8.3.7. Organize Tarım ve Hayvancılık Alanları” hükmü çerçevesinde ilgili idarelerce yapılacak olan uygulamalar haricinde hayvancılık tesisi yapılmasına izin verilmez.

8.9.5. Başbakanlık, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, ilgili bakanlıklar ve bunların bağlı kuruluşları tarafından desteklenen projeye dayalı tarımsal faaliyetler kapsamında tarımsal amaçlı yapılar (tarımsal kalkınma kooperatiflerince uygulanan projeler, üretici birlikleri/kooperatifleri tarafından uygulanan projeler, Avrupa Birliği kaynaklı projeler, Dünya Bankası destekli projeler, sosyal riski azaltma projesi kapsamında uygulanacak projeler gibi) ile destekleme projeleri ile en az 100 büyükbaş, 200 küçükbaş ve üzeri kapasiteli hayvancılık veya 50.000 adet ve üzeri kapasiteli kanatlı hayvancılık yatırımlarında yukarıda belirtilen yapılaşma emsali %50 oranında arttırılabilir.

8.9.8. Tarım arazilerinde yapılacak tarımsal amaçlı yapılar için bu plan ile verilmiş olan yapılanma koşulları aşılmamak kaydıyla, 3194 sayılı İmar Kanunu “Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği”nin 6. Bölümünde belirtilen esaslara uyulur.

8.10.1. Bu alanlarda 4342 sayılı “Mera Kanunu” kapsamında uygulama yapılacaktır. Planda hangi kullanımda kaldığına bakılmaksızın, Mera Kanunu’na tabii olduğu tespit edilen alanlarda Mera Kanunu hükümlerine uyulur.

8.10.2. Planda “Çayır ve Mera Alanı” olarak gösterilmiş alanlarda Mera Kanunu dışında ve özel mülkiyete konu alanlar bulunması halinde, alanın tarım arazisi sınıfına göre plan hükümlerinin tarım arazilerine ilişkin plan hükümleri uygulanır.

8.18.6. Ekolojik öneme sahip alanlardaki mevcut ve potansiyel tarımsal faaliyetlerde; toprak verimliliği arttırıcı müdahalelerin (gübreleme, toprak iyileştirme teknikleri, sulama vb.) T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve/veya bağlı kuruluşlarının denetiminde gerçekleştirmesi esastır.

8.18.7. Planlama Bölgesine Avrupa Birliği, T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Kalkınma Ajansları, uluslar arası organizasyonlar, vb. tarafından yapılacak iyi tarım uygulamaları desteklerinin, öncelikli olarak bu alanlar üzerinde bulunan tarım arazilerine yönlendirilmesi ve T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca izlemenin yapılarak gerekli tedbirlerin alınması esastır.