📍 Kapsanan İller
📝 Plan Hükümleri (Tarım ile İlgili Kısımlar)
MALATYA-ELAZIĞ-BİNGÖL-TUNCELİ PLANLAMA BÖLGESİ
1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI
PLAN HÜKÜMLERİ (TARIM İLE İLGİLİ KISIMLAR)
1. TANIMLAR
Tarım ve Hayvancılık Geliştirme Alanları: Tarım ve hayvancılık faaliyetleri ile birlikte tarımsal ürünlerin katma değerlerini artırmaya yönelik araştırma, geliştirme ve üretim birimleri ile ürün toplama, depolama, saklama alanları; tarımsal amaçlı yapılar ve tarımsal amaçlı entegre tesisler ile tarıma dayalı sanayi tesislerinin toplu olarak (organize şekilde) yer alabileceği, tarımsal üretim ve ürün işleme faaliyetlerinin bir arada yapıldığı, tek elden sevk ve idare edildiği alanlardır.
Tarımsal Amaçlı Yapılar: Toprak koruma ve sulamaya yönelik altyapı tesisleri, entegre nitelikte olmayan hayvancılık ve su ürünleri üretim ve muhafaza tesisleri ile zorunlu olarak tesis edilmesi gerekli olan müştemilatı, mandıralar, üreticinin bitkisel üretime bağlı olarak elde ettiği ürünü için ihtiyaç duyacağı yeterli boyut ve hacimde depolar, un değirmeni, tarım alet ve makinelerinin muhafazasında kullanılan sundurma ve çiftlik atölyeleri, seralar, tarımsal işletmede üretilen ürünün özelliği itibarıyla hasattan sonra iki saat içinde işlenmediği takdirde ürünün kalite ve besin değeri kaybolması söz konusu ise bu ürünlerin işlenmesi için kurulan tesisler ile Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından tarımsal amaçlı olduğu kabul edilen, entegre nitelikte olmayan diğer tesislerdir.
Tarımsal Amaçlı Entegre Yapılar: İlçe, belde veya birden fazla köy sınırları içerisinde, birden fazla işletmede üretilen tarımsal ürünlerin, üretimden sonra işlenerek, fiziksel veya kimyasal özellikleri değiştirilip, bir veya birden fazla yeni ürüne dönüştürülmesinin yapıldığı tesislerdir.
Tarıma Dayalı Sanayi Tesisleri: Bitkisel veya hayvansal tarım ürünlerinin mamul hale getirilmelerini sağlayan, entegre ya da entegre nitelikte olmayan sanayi işletmelerdir.
Tarım Arazisi: 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu uyarınca toprak, topografya ve iklimsel özellikleri tarımsal üretim için uygun olup hâlihazırda tarımsal üretim yapılan veya yapılmaya uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek tarımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen arazilerdir.
Mutlak Tarım Arazisi: 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu uyarınca bitkisel üretimde; toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kombinasyonu yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı olmayan, topoğrafik sınırlamaları yok veya çok az olan; ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan, hâlihazır tarımsal üretimde kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli olan arazilerdir.
Özel Ürün Arazisi: 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu uyarınca mutlak tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamaları nedeniyle yöreye adapte olmuş bitki türlerinin tamamının tarımının yapılamadığı ancak özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığın yapılabildiği, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazilerdir.
Dikili Tarım Arazisi: 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu uyarınca mutlak ve özel ürün arazileri dışında kalan ve üzerinde yöre ekolojisine uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı yapılan ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazilerdir.
Marjinal Tarım Arazisi: 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu uyarınca mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri ve dikili tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamalar nedeni ile üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı arazilerdir.
Çayır ve Mera Alanları: 5178/4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında yer alan, hayvanların otlatılması ve otundan yararlanılması için tahsis edilen ya da bu amaçla kullanılabilecek alanlardır.
Organik Tarım: Toprak, su bitki ve doğal kaynaklar kullanılarak organik ürün veya girdi üretilmesi ya da yetiştirilmesi, doğal alan ve kaynaklardan ürün toplanması, hasat, kesim, işleme, tasnif, ambalajlama, etiketleme, muhafaza, depolama, taşıma, pazarlama, ithalat, ihracat ile ürün veya girdinin tüketiciye ulaşıncaya kadar olan diğer işlemleri içeren etkinliklerdir.
Su Ürünleri Üretim Alanları: Tarım ve Orman Bakanlığı’nın koordinasyonunda oluşturulan komisyonca su ürünlerini üretmek ve yetiştirmek için 2872/5491 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanun uyarınca çıkartılan mevzuatta belirtilen alanlar dışında, belirlenen/belirlenecek olan alanlardır.
Sulama Alanı: 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu uyarınca, devletçe sulamaya açılan veya projeleri bitirilmiş olup sulama yatırımlarına başlanan ve devam eden alanlardır.
Arazi Toplulaştırma Alanları: Uygulama alanlarında belirlenen, arazilerin doğal ve yapay etkilerle bozulmasını ve parçalanmasını önlemek, parçalanmış arazilerde ise doğal özellikleri, kullanım bütünlüğü ve mülkiyet hakları gözetilerek birden fazla arazi parçasının birleştirilip ekonomik, ekolojik ve toplumsal yönden daha işlevsel yeni parsellerin oluşturulmasını ve bu parsellerin arazi özellikleri ve alanı değerlendirilerek kullanım şekillerinin belirlenmesini, köy ve arazi gelişim hizmetlerinin sağlanmasını amaçlayan alanlardır.
2. GENEL HÜKÜMLER
23. Bu planda yer alan tarım alanları “Tarım Arazisi” olarak tek gösterim altında gösterilmiş olup 5403 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliğinde tanımlanan tarım arazileri sınıflarına göre ayrılmamıştır.
34. Orman Kanunu’nun 2. Maddesinin (b) bendine konu olan alanlarda... Tarımsal nitelik kazanmış olan kısımlarda ise çevre düzeni planı değişikliği yapılmasına gerek duyulmaksızın bu planın ilgili hükümleri uyarınca işlem yapılır.
38. 5403 sayılı Kanun’un Geçici 1. Maddesi uyarınca tarım kullanımı dışına çıkarılmış alanlarda bu planın marjinal tarım arazilerine ilişkin hükümleri uygulanır.
3. PLAN UYGULAMA HÜKÜMLERİ
3.5.2. BAĞLIK BAHÇELİK ALANLAR
1. Bu alanların gelişiminde mevcut doğal yapı ve yerleşim dokusunun sürdürülmesi esastır.
2. Bu alanlarda sanayi alanları, konut dışı kentsel çalışma alanları, turizm tesisleri, ticaret merkezleri vb. gibi yoğunluk artırıcı faaliyetler yer alamaz.
3. Seyrek yoğunlukta sosyal donatı alanları, günlük ihtiyaca cevap verecek ticaret üniteleri, günübirlik turizm tesisleri ile tarımsal amaçlı yapılar yer alabilir. Bu alanlarda konut yapılması halinde; Min. ifraz 2000 m2, Emsal (E)=0,10’dur. Tarımsal Amaçlı Yapılar için Emsal (E)=0,30’dur. Tarımsal amaçlı yapılar için verilen 0,30 emsal değeri, Avrupa Birliği projeleri ya da Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu’ndan destek alan projeler için % 50 oranında artırılabilir.
Sosyal Donatı Alanları için yapılaşma koşulları alt ölçekli planlarda belirlenecektir. Müştemilatlar emsale dahildir. Bir parselde birden fazla yapı yapılamaz.
3.5.3. KIRSAL YERLEŞME ALANLARI
4. Kırsal yerleşme alanlarında imar planları yapılıncaya kadar konut, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılarda yapılanma koşulları Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği hükümlerine göre belirlenir. Silo, samanlık, yem deposu, vb. yapılar için maksimum bina yüksekliği ihtiyaç doğrultusunda belirlenir.
3.5.4.6. TARIM VE HAYVANCILIK GELİŞTİRME ALANLARI
1. Bu planda gösterilenler dışında ihtiyaç olması halinde, tarım ve hayvancılığın desteklenmesine yönelik olarak; bölgesel tarım ürünlerinin değerlendirilmesine ve korunmasını teminen entegre tesislerin de yer alabileceği “Tarım ve Hayvancılık Geliştirme Alanları”nın yer seçimi en az 20 ha olacak şekilde, ilgili kurum ve kuruluş görüşlerine bağlı kalınarak, İl Toprak Koruma Kurulu marifetiyle yer seçimi yapılabilir.
2. Yer seçimi yapılan alanlara ilişkin imar planı yapılmasının gerekli olduğu durumlarda, imar planları bu planda değişikliğe gerek olmaksızın ilgili idaresince hazırlanır ve onaylanır. Onaylanan planlar sayısal ortamda veri tabanına işlenmek üzere Bakanlığa gönderilir. Söz konusu tesisler/tesis alanları amacı dışında kullanılamazlar.
3. Bu alanlara ilişkin yapılaşma koşulları, tesis türleri, teknoloji ve yöresel özellikler dikkate alınarak ilgili kurum ve kuruluşların görüşü doğrultusunda nazım ve uygulama imar planlarında belirlenecektir. Sınırları kesinleşmiş alanlara ilişkin onaylanan planlar veri tabanına işlenmek üzere sayısal ortamda Bakanlığa gönderilir.
4. Bu alanlar içerisinde; tarımsal amaçlı yapılar ile hububat, meyve ve sebze üretimi için uygun tarım alanları, sebze ve çiçek yetiştiriciliği için seralar, mantarcılık, hayvancılık ve et entegre tesisleri, otlaklar, tarımsal işletmeler, tarımsal ürün paketleme tesisleri, ürün işleme tesisleri, soğuk hava depoları, yem depoları, tarımsal işletmelerinin ön arıtma ya da toplu arıtma tesisleri, organik atıkların geri dönüşüm tesisleri, hayvan klinikleri, kireçli ölü hayvan gömü çukurları, tarımsal araç-gereç parkları, tarımsal ürün pazarlama hizmetleri, ürün borsası, tarımsal eğitim merkezleri, tarımsal Ar-Ge ve laboratuvar alanları, çalışanların ihtiyacına yönelik sosyal ve kültürel donatı alanları, sağlık ve eğitim tesisleri gibi Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bölge stratejisine uygun ve olumlu görüş verebileceği tesisler gereksinimlere ve planlama ilkelerine uygun şekilde, toplu olarak (organize şekilde) yer alabilecektir. Bu alandaki yapılanma koşulları “Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği” esaslarına uyularak alt ölçekli planlarda belirlenecektir.
5. Bu alanlar, Tarıma Dayalı İhtisas OSB Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde yer seçimine konu yapılması halinde çevre düzeni planı değişikliğine gerek olmaksızın, alt ölçekli planları yapılmak suretiyle Tarıma Dayalı İhtisas OSB olarak kullanılabilir.
6. Bu alanlarda atıksu arıtma tesisi gerektiren tesisleri için arıtma tesisi yapılması zorunludur. Bu alanlarda çevre sorunlarını önlemeye yönelik, her türde atığa ilişkin teknik altyapı önlemleri alınması zorunludur.
3.5.7. TARIM ARAZİLERİ
3.5.7.1. TARIM ARAZİSİ
1. Bu kapsamdaki tarım arazileri, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve ilgili yönetmeliğinde tanımlanan tarım arazileri sınıflarına ayrılmamış olup tarım arazilerinin sınıflaması, ilgili kurum ya da kuruluşlarca yapılacaktır.
2. Bu kapsamdaki tarım arazileri ve fiilen sulanan veya sulama projeleri ilgili kuruluşlar tarafından hazırlanmış ve yatırım programına alınmış/alınacak tarım arazilerinin tarımsal üretim amaçlı korunması esastır.
3. Yapılacak ifrazlarda 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümleri uyarınca işlem yapılacaktır.
4. Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı taleplerinde, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nın izni çerçevesinde bu plan karar ve hükümlerine göre işlem yapılacaktır.
5. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu uyarınca belirlenmiş/belirlenecek tarım arazileri sınıflamalarına göre tarımsal amaçlı yapılaşmalar bu planda belirlenen koşullara göre gerçekleştirilecektir.
6. Dünya Bankası, Avrupa Birliği Fonları, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ve Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından desteklenen tarımsal ve hayvancılık amaçlı projeler ile hastalıktan ari işletme sertifikasına sahip işletmelerin yatırımlarında ve işletme projesi olup İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne, hastalıktan ari işletme sertifikası için dilekçe ile birlikte arilik sertifikası alacağına dair taahhütname veren yeni işletme yatırımları Tarım ve Orman Bakanlığı’nca projesine göre değerlendirilerek sonuçlandırılır. Ancak fiilen sulanan ve/veya sulama projesi kapsamında kalan tarım arazilerinde bu hüküm uygulanmaz.
7. Bu planın onayından önce yürürlükteki mevzuat uyarınca inşaat ruhsatı veya yapı kullanma izni verilmiş olan tarımsal amaçlı yapılara ilişkin haklar saklıdır.
8. Tarım alanlarında yapılacak tarımsal amaçlı yapılar için bu plan ile verilmiş olan yapılanma koşulları aşılamaz. Bu yapılarda maksimum bina yüksekliği ihtiyaç doğrultusunda Tarım ve Orman Bakanlığı/Tarım ve Orman İl Müdürlüğü tarafından projesine uygun olarak belirlenecektir. Diğer hususlarda ise 3194 sayılı İmar Kanunu Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin 6. Bölümünde belirtilen esaslara uyulur.
9. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun Geçici 1. Maddesi ve Geçici 4. Maddesi kapsamında tarım dışı amaçla kullanıma açılmış alanlarda ve Tarım ve Orman Bakanlığı veya İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün söz konusu kanun kapsamında görüş veremediği alanlarda, bu planın marjinal tarım arazilerine ilişkin hükümleri uygulanır.
10. İçme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su kaynaklarının bulunduğu havzalarda, kısa mesafeli koruma kuşaklarında yapılan tarımsal faaliyetlerde, organik tarım özendirilecektir.
11. Tarım arazilerinde örtü altı tarım yapılması durumunda seralar emsale dahil değildir.
12. Tarımsal amaçlı yapılar amacı dışında kullanılamaz ve başka bir kullanıma dönüştürülemez.
13. Tarım arazisi olarak gösterilmiş alanlarda, mera vasıflı alanlar bulunması durumunda, bu alanlarda “3.5.7.2. Mera alanları” plan hükümleri doğrultusunda uygulama yapılır.
3.5.7.1.1. MUTLAK TARIM ARAZİLERİ, DİKİLİ TARIM ARAZİLERİ, ÖZEL ÜRÜN ARAZİLERİ VE FİİLEN SULANAN VEYA SULAMA PROJESİ KAPSAMINDA KALAN TARIM ARAZİLERİ
1. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu çerçevesinde kalan ve “Mutlak Tarım Arazileri”, “Dikili Tarım Arazileri”, “Özel Ürün Arazileri” ve “Fiilen Sulanan veya Sulama Projesi Kapsamında Kalan Tarım Arazileri”nde yalnızca 5403 sayılı Kanun kapsamında tanımlanan tarımsal amaçlı yapılar yapılabilir.
2. Bu alanlarda yapılacak tarımsal amaçlı yapılarda E=0,20’yi geçmemek ve ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerine uyulmak kaydı ile ilgili idaresince, bu planda değişikliğe gerek olmaksızın, 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında işlem tesis edilir. Yapılan işlemlere ilişkin veriler sayısal ortamda veri tabanına işlenmek üzere Bakanlığa gönderilir.
3. Bir parsel üzerinde müştemilat hariç birden fazla yapı yapılamaz. Müştemilat binaları inşaat alanına dâhildir. Bir yapıda birden fazla bağımsız bölüm bulunabilir.
4. Çiftçinin barınması amacıyla yapı yapılması durumunda yapının taban alanı 75 m² ve toplam inşaat alanı 150 m2’yi geçemez. hmax: 6,50 m’dir. Bu yapılar, tarımsal amaçlı yapılar için belirlenmiş emsal değerine dâhildir.
5. Tarım alanlarında bu koşullara uygun yapılan yapılar, amacı dışında kullanılamaz.
3.5.7.1.2. MARJİNAL TARIM ARAZİLERİ
1. Bu alanlarda, Tanımlar bölümünde açıklanan tarımsal amaçlı yapılar ile yalnızca bölgeye özel tarımsal ürünlere yönelik olarak küçük ve orta ölçekli Tarıma Dayalı Sanayi Tesisleri yapılabilir. Tarıma dayalı büyük ölçekli entegre üretim tesislerinin yer seçimi ise bu plan ile belirlenmiş veya ilgili idarelerce belirlenecek Tarım ve Hayvancılık Geliştirme Alanlarında yapılacaktır.
2. Tarımsal amaçlı yapılar ve bölgeye özel tarımsal ürünlere yönelik olarak küçük ve orta ölçekli tarıma dayalı sanayi tesisleri için en yüksek Emsal (E) = 0,50’dir. Çiftçinin barınabileceği konut yapıları ve müştemilat yapıları emsale dâhil olup bu yapılar için toplam inşaat alanı 150 m2’yi geçemez.
3.5.7.2. ÇAYIR-MERA
1. Bu alanlarda 5178/4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında uygulama yapılacaktır.
2. Mera alanlarının tahsis ve tescillerinin alt ölçeklerde tespit çalışması yapılacaktır.
3. Mera ıslah çalışmaları Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı kurumları tarafından alt ölçeklerde hazırlanacaktır.
4. Mera otlatma kapasitelerinin ve hayvan varlığının belirlenerek operasyonel planları Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı kurumları tarafından alt ölçeklerde hazırlanacaktır.
5. Bu planda mera olarak gösterilmiş alanlarda kalan ancak Mera Kanunu kapsamı dışında ve özel mülkiyete konu alanlar bulunması durumunda 3.5.7.1 no’lu plan hükümleri uyarınca uygulama yapılır.
3.5.8. ORMAN ALANLARI
4. 6831 sayılı Kanuna tabi olmayan ancak orman bütünlüğü içerisinde kalan ve etrafı orman dokusu ile çevrili olan özel mülkiyeti kesinleşmiş (tapuya tescil edilmiş) alanlarda sadece konut, tarım ve hayvancılıkla ilgili yapılar yer alabilir; müştemilatlar emsale dâhildir. Bu alanlar için yapılaşma koşulu; Min. Parsel: 5.000 m²; Emsal = 0.05, H max = 2 kat ve Max. İnş. Alanı: 250 m²’dir.
3.5.14. EKOLOJİK ÖNEME SAHİP ALANLAR
6. Ekolojik öneme sahip alanlardaki mevcut ve potansiyel tarımsal faaliyetlerde; toprak verimliliği arttırıcı müdahalelerin (gübreleme, toprak iyileştirme teknikleri, sulama vb. gibi) Tarım ve Orman Bakanlığı ve/veya bağlı kuruluşlarının denetiminde gerçekleştirmesi esastır.
7. Planlama Bölgesine Avrupa Birliği, Tarım ve Orman Bakanlığı, kalkınma ajansları, uluslararası organizasyonlar vb. gibi tarafından yapılacak iyi tarım uygulamaları desteklerinin, öncelikli olarak bu alanlar üzerinde bulunan tarım arazilerine yönlendirilmesi ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nca izlemenin yapılarak gerekli tedbirlerin alınması esastır.
9. Bu alanlarda yapılacak tarımsal faaliyetlerin organik tarıma yönlendirilmesi sağlanacaktır.
10. Bölgeye AB, Tarım ve Orman Bakanlığı, Kalkınma Ajansları, uluslararası organizasyonlar vb. gibi tarafından yapılacak tarım desteklerinin öncelikli olarak bu alanlar üzerinde bulunan tarım arazilerine yapılması esastır.
11. Bu alanlar üzerinde toprak verimliliği arttırıcı önlemlerin (gübreleme, toprak iyileştirme teknikleri vb. gibi) Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının denetim ve gözetiminde yapılması zorunludur.
3.5.15. SU ÜRÜNLERİ ÜRETİM ALANLARI
1. Su Ürünleri Üretim Alanlarının 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve ilgili yönetmelikleri uyarınca yapılacak yer seçimlerinde, ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerinin alınması ve bu planla kullanım kararı belirlenmiş alanlara (turizm alanları, yerleşme alanları, kıyı yapıları, korunan alanlar vb. gibi) olası olumsuz etkilerinin önlenmesi için mesafe, akıntı hızı, akıntı yönü, derinlik vb. gibi kriterlerin göz önünde bulundurulması esastır. Bu alanlara ilişkin koordinatlar ve onaylanan planlar sayısal ortamda, veri tabanına işlenmek üzere, Bakanlığa gönderilir.
2. Bu alanlarda 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu, 2830/3621 sayılı Kıyı Kanunu, 5491/2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili yönetmelikleri ile yürürlükteki diğer mevzuat hükümleri doğrultusunda uygulama yapılacaktır.
3.5.18.1. ENERJİ ÜRETİM ALANLARI
• Tarımsal üretim amaçlı korunması esas olan 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında kalan tarım arazilerinde yapılacak olan yatırımlarda 5403 sayılı Kanun hükümleri kapsamında “Tarım Dışı Amaçla Kullanım İzni”nin alınması zorunludur.