📍 Kapsanan İller
📝 Plan Hükümleri (Tarım ile İlgili Kısımlar)
MUŞ-BİTLİS-VAN PLANLAMA BÖLGESİ
1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI
PLAN HÜKÜMLERİ (TARIM İLE İLGİLİ KISIMLAR)
1. AMAÇ
...Bölgenin ekonomik yapısının temellerini oluşturan tarım/hayvancılık sektörünün geliştirilmesine yönelik kararların üretilmesi... bölgenin ekonomisinde büyük önemi olan mera ve tarımsal arazilerin korunması...
4. TANIMLAR
4.14. Organize Tarım/Hayvancılık Bölgeleri: Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin sürdürüleceği ve tarımsal ürünlerin katma değerlerini artırmaya yönelik araştırma, geliştirme ve üretim birimleri ile ürün toplama, depolama, saklama alanları; tarımsal amaçlı yapılar ve tarımsal amaçlı entegre tesislerin toplu olarak (organize şekilde) yer alabileceği alanlardır.
4.27. Tarım Arazileri: Sahip olduğu toprak ve iklim özelliklerinin farklı türlerde tarımsal üretim için uygun olduğu belirlenen ve günümüzde tarımsal üretimin gerçekleştiği, sahip olduğu nitelikleriyle korunması ve kullanılması uygun bulunan alanlardır.
4.27.1. Mutlak Tarım Arazileri: Bitkisel üretimde; toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kombinasyonu yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı olmayan, topoğrafik sınırlamaları yok veya çok az olan; ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan, halihazır tarımsal üretimde kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli olan arazilerdir.
4.27.2. Marjinal Tarım Arazileri: Mutlak tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topografik sınırlamalar nedeni ile üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı arazilerdir.
4.27.3. Özel Ürün Arazisi: Mutlak tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topografik sınırlamaları nedeniyle yöreye adapte olmuş bitki türlerinin tamamının tarımının yapılamadığı ancak özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığının yapılabildiği, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazilerdir.
4.27.4. Dikili Tarım Arazisi: Mutlak ve özel ürün arazileri dışında kalan ve üzerinde yöre ekolojisine uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı yapılan, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazilerdir.
4.28. Tarımsal Amaçlı Yapılar: Toprak koruma ve sulamaya yönelik altyapı tesisleri, entegre nitelikte olmayan besicilik ve su ürünleri üretim ve muhafaza tesisleri ile zorunlu olarak tesis edilmesi gerekli olan müştemilatlar, mandıralar, üreticinin bitkisel üretime bağlı olarak elde ettiği ürünü için ihtiyaç duyacağı yeterli boyut ve hacimde depolar, un değirmeni, tarım alet ve makinelerinin muhafazasında kullanılan sundurma ve çiftlik atölyeleri, seralar, yöresel nitelik taşıyan tarımsal ürünlerden, özelliği nedeniyle, hasattan sonra iki saat içinde işlenmediği taktirde ürün kalitesi ve besin değerinin kaybolmasının söz konusu olduğu ürünlerin işlenmesi ve depolanması için kurulan tesisler ile Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından tarımsal amaçlı olduğu kabul edilen, entegre nitelikte olmayan tesislerdir.
4.29. Çayır ve Mera Alanları: 4342 sayılı “Mera Kanunu” kapsamında yer alan, hayvanların otlatılması ve otundan yararlanılması için tahsis edilen ya da bu amaçla kullanılabilecek alanlardır.
5. ÇEVRE DÜZENİ PLANI GENEL İLKELERİ
5.1. Koruma İlkeleri:
5.1.4. İlgili mevzuat doğrultusunda mera olarak belirlenmiş olan alanlar ile mera amacıyla kullanılan alanların korunması. Mera olarak kullanılan ancak henüz mera olarak tescil edilmemiş alanların tescil işlemlerinin tamamlanması.
5.1.5. Sulama yatırımları gerçekleştirilmiş alanlar ile ilgili kuruluşların yatırım programında yer alan sulama alanlarının korunması.
5.1.6. Nitelikli tarım toprakları başta olmak üzere, tarımsal amaçlarla kullanılan, kullanılabilecek olan tarım arazilerinin korunması.
5.2. Geliştirme İlkeleri:
5.2.2. Tüm gelişme alanlarının doğal eşikler dikkate alınarak, verimli tarım alanlarına ve doğal kaynak değerlerine zarar vermeyecek biçimde geliştirilmesi.
5.2.6. Tarımsal üretim ve hayvancılığın desteklenmesi, geliştirilmesi.
5.2.7. 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında kalan alanlarda ilgili mevzuat kapsamında; belirlenecek kurallara uygun bir şekilde kullandırılmasını, bakım ve ıslahının yapılarak verimliliklerinin artırılmasını ve sürdürülmesini, kullanımlarının sürekli olarak denetlenmesi.
5.3. Planlama İlkeleri:
5.3.3. Endüstriyel gelişmelerin mevzii kararlarla korunacak alanlar içinde yapılaşmasını önleyecek kararların geliştirilmesi...
6. GENEL HÜKÜMLER
6.20. Verimli tarım toprakları ve fiilen sulanan veya sulama projeleri ilgili kuruluşlar tarafından hazırlanmış ve yatırım programına alınmış/alınacak tarım topraklarının tarımsal üretim amaçlı korunması zorunludur. Kısmen de olsa kırsal ve kentsel gelişme amaçlı kullanılması zorunlu alanlar için DSİ’nin uygun görüşünün alınması zorunludur.
7. ÖZEL HÜKÜMLER
7.1.2. Kırsal Yerleşme Alanları
7.1.2.3. Bu alanlarda yapılacak her türlü yapılaşmaya (konut, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılara) ilişkin uygulamalar Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği hükümlerine göre belirlenir.
7.1.2.4. Kırsal yerleşme alanlarında imar planları yapılıncaya kadar konut, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılarda yapılanma koşulları Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği hükümlerine göre belirlenir. Silo, samanlık, yem deposu, vb. yapılar için maksimum bina yüksekliği ihtiyaç doğrultusunda ilgili idaresince belirlenir.
7.2.6. Tarımsal Amaçlı Yeraltı Depolama Alanları
Bu alanlardaki uygulamalar ilgili idaresince, gerekli statik hesabı ve proje detayları hazırlanarak ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda planlama alt bölgesi planı yapılmamış olsa da, yeterli hacim ve boyutta alt ölçekli planlar ile yapılabilir. Ancak, yer altı deposu üzerinde bulunan hali hazır arazinin üst ölçekli plandaki kullanımının değiştirilmeyeceğine dair plan uygulama hükmünün ve gerekli açıklamanın alt ölçekli planlara eklenmesi zorunludur.
7.5. Tarım Arazileri
7.5.1. Tarım alanlarında yapılacak ifraz işlemlerinde 5403 Sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu” ve bu kanuna istinaden çıkarılmış yönetmelik hükümleri uyarınca işlem yapılır. Bu planda yer alan tarım alanları “tarım arazileri” olarak tek gösterim altında gösterilmiş olup 5403 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliğinde tanımlanan “tarım arazileri sınıflarına” ayrılmamıştır.
7.5.2. Tarım arazileri sınıflaması, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığınca yapılacak, yaptırılacaktır. Tarımsal nitelikli alanlarda, belirlenmiş/belirlenecek olan tarım arazileri sınıflamalarında yapılaşma koşulları, uygulama hükümlerinin ilgili maddelerinde belirlenen koşullara göre gerçekleştirilecektir.
7.5.3. Tarım dışı kullanım taleplerinin, öncelikle verimi en düşük tarım alanlarında değerlendirilmesi esastır.
7.5.4. Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı taleplerinde, 5578/5403 Sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu” çerçevesinde işlem yapılacaktır.
7.5.5. Tarımsal amaçlı yapılar kullanım amacı dışında kullanılamaz ve dönüştürülemez.
7.5.6. Bu planda tarım alanı olarak belirlenmiş olan alanlar ile tarım alanlarının kullanım ve yapılaşma koşullarının geçerli olduğu alanlarda, bu plan ile belirlenmiş olan yapılanma koşulları maksimum değerlerdir. Bu değerler, yetiştirilen ürün ve toprak özelliklerine bağlı olarak, gerekiyorsa belirli kesimlerde alt ölçekli plan kararları ile sınırlandırılabilir.
7.5.7. Bu planda 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamındaki tarım arazilerinde (özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri, örtü altı tarım alanları, fiilen sulanan veya ilgili kurum ve kuruluşlarca sulama projesi kapsamında olan alanlar hariç) yapılacak olan tarım ve hayvancılık amaçlı yapılara ilişkin;
7.5.7.1. Tarımsal amaçlı yapılarda Mutlak Tarım Arazilerinde E = 0,20’yi, Marjinal Tarım Arazilerinde E = 0,30 ‘u geçmemek, ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerine uyulmak kaydı ile ilgili idaresince, bu planda değişikliğine gerek olmaksızın, 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında işlem tesis edilir.
7.5.7.2. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı ilgili Bakanlıklar ve bunların bağlı kuruluşları tarafından desteklenen projeye dayalı tarımsal faaliyetlerde, tarımsal amaçlı yapı yapılması durumunda (tarımsal kalkınma kooperatiflerince uygulanan projeler, üretici birlikleri/kooperatifleri tarafından uygulanan projeler, Avrupa Birliği kaynaklı projeler, Dünya Bankası destekli projeler, sosyal riski azaltma projesi kapsamında uygulanacak projeler, kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programı kapsamında uygulanacak projeler gibi) ve şahısların süt inekçiliği ve besi hayvancılığı ile ilgili yapacakları en az 100 büyükbaş, 200 küçükbaş ve üzeri kapasiteli hayvancılık veya 50.000 adet ve üzeri kapasiteli kanatlı hayvancılık yatırımları ile hastalıktan ari işletme sertifikasına sahip işletmelerin yatırımlarında ve işletme projesi olup il/ilçe tarım ve orman müdürlüğüne, hastalıktan ari işletme sertifikası için dilekçe ile birlikte arilik sertifikası alacağına dair taahhütname veren yeni işletme yatırımlarında 7.5.7.1 Maddesinde belirtilen yapılaşma Emsal Değerleri (E) %50 oranında arttırılabilir.
7.5.7.3. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda dikili, özel ürün, fiilen sulanan veya sulama projesi kapsamında kalan tarım arazilerinde 3194 sayılı İmar Kanununun 27.maddesi kapsamında kalan hayvancılık amaçlı yapılar hariç, hayvancılık tesisi yapılmasına izin verilmez.
7.5.8. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun Geçici 1. ve Geçici 4. maddeleri kapsamına giren arazilerde ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu kapsamı dışında kalan alanlarda marjinal tarım araziler hükümleri geçerlidir.
7.5.9. Tarım alanlarında yapılacak tarımsal amaçlı yapılar için bu plan ile verilmiş olan yapılanma koşullarını aşılmamak kaydıyla, 3194 sayılı İmar Kanunu “Plansız Alanlar Yönetmeliği”nin 6. Bölüm’ünde belirtilen esaslara uyulur.
7.5.10. Bu planın onayından önce yürürlükteki mevzuat uyarınca inşaat ruhsatı veya yapı kullanma izni verilmiş olan tarımsal amaçlı yapılara ilişkin haklar saklıdır.
7.5.11. Tarım arazilerinde örtü altı tarım yapılması durumunda sera yapıları emsale dahil değildir.
7.6. Tarım Alanlarında Yapılanma Koşulları
7.6.1. Mutlak Tarım Arazileri: Bu alanlarda; tarımsal amaçlı yapılar 4.28 maddesindeki tanım çerçevesinde yapılabilir. Emsal (E): 0,20’dir. Çiftçinin barınabileceği yapı emsale dahi olup, yapının inşaat alanı 75 m2’yi geçemez. Örtü altı tarımın yapıldığı, fiilen sulanan veya ilgili kurum ve kuruluşlarca sulama projesi kapsamında olan mutlak tarım arazilerinde 3194 sayılı İmar Kanununun 27.maddesi kapsamında kalan hayvancılık amaçlı yapılar hariç, hayvancılık tesisi yapılmasına izin verilmez.
7.6.2. Marjinal Tarım Arazileri: Bu alanlarda, tarımsal amaçlı yapılar 4.28 maddesindeki tanım çerçevesinde yapılabilir. E(emsal) = 0.30’dur. Çiftçinin barınabileceği yapı emsale dahi olup, yapının inşaat alanı 150 m2’yi geçemez.
Örtü altı tarımın yapıldığı, fiilen sulanan veya ilgili kurum ve kuruluşlarca sulama projesi kapsamında olan marjinal tarım arazilerinde 3194 Sayılı İmar Kanununun 27.maddesi kapsamında kalan hayvancılık amaçlı yapılar hariç, hayvancılık tesisi yapılmasına izin verilmez.
7.6.3. Özel Ürün Arazileri: Bu alanlarda, 3194 sayılı İmar Kanununun 27.maddesi kapsamında kalan hayvancılık amaçlı yapılar hariç, hayvancılık tesisi yapılmasına izin verilmez. Çiftçinin barınabileceği yapı emsale dahil olup, İnşaat alanı 75 m2’yi geçemez, Tarımsal amaçlı yapılar için E(Emsal) = 0,10’dur.
7.6.4. Dikili Tarım Arazileri: Bu alanlarda; 7.6.3. maddesindeki koşullar geçerlidir.
7.7. Organize Tarım/Hayvancılık Bölgeleri
Tarım ve hayvancılığın desteklenmesine yönelik olarak; bölgesel tarım ürünlerinin değerlendirilmesine ve korunmasını teminen entegre tesislerin yer alabileceği “Organize Tarım/Hayvancılık Bölgesi” yer seçimi, planda tanımlanan alanlar dikkate alınarak, ilgili İl Özel İdaresinin koordinatörlüğünde, ilgili kurumların katılımıyla oluşturulacak komisyon marifetiyle yapılabilir. Bu alanlara ilişkin yapılaşma koşulları, tesis türleri, teknoloji ve yöresel özellikler dikkate ilgili kurum ve kuruluşların görüşü alınarak nazım ve uygulama imar planlarında belirlenecektir. Seçilmiş alanlara ilişkin onaylanan planlar sayısal ortamda veri tabanına işlenmek üzere Bakanlığa gönderilir.
Bu alanlar içerisinde; tarımsal amaçlı yapılar ile hububat, meyve ve sebze üretimi için uygun tarım alanları, sebze ve çiçek yetiştiriciliği için seralar, mantarcılık, hayvancılık ve et entegre tesisleri, otlaklar, tarımsal işletmeler, tarımsal ürün paketleme tesisleri, meyve işleme tesisleri, soğuk hava depoları, yem depoları, tarımsal işletmelerinin ön arıtma yada toplu arıtma tesisleri, organik atıkların geri dönüşüm tesisleri, hayvan klinikleri, kireçli ölü hayvan gömü çukurları, tarımsal araç-gereç parkları, tarımsal ürün pazarlama hizmetleri, ürün borsası, tarımsal eğitim merkezleri, tarımsal Ar-Ge ve laboratuar alanları gibi Tarım ve Köyişleri Bakanlığının bölge stratejisine uygun ve olumlu görüş verebileceği tesisler yer alabilir. Bu alandaki yapılanma koşulları “Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği” esaslarına uyularak alt ölçekli planlarda belirlenecektir.
Bu alanlar, Tarıma Dayalı İhtisas OSB Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde yer seçimine konu yapılması halinde çevre düzeni planı değişikliğine gerek olmaksızın, alt ölçekli planları yapılmak suretiyle Tarıma Dayalı İhtisas OSB olarak kullanılabilir.
Bu alanlarda atık su arıtma tesisi gerektiren tesisleri için arıtma tesisi yapılması zorunludur. Bu alanlarda çevre sorunlarını önlemeye yönelik, her türde atığa ilişkin teknik altyapı önlemleri alınması zorunludur.
7.8. Çayır ve Mera Alanları
Bu planda Mera olarak tanımlanan alanların, doğal karakteri korunacak alanlar olarak bütünlüklü korunması esastır. Alanların kullanımında 4342 sayılı “Mera Kanunu” ve “Mera Yönetmeliği”ne göre uygulama yapılacaktır. 7.8.1 maddesinde tanımlanan bölümler dışında, planda Mera olarak tanımlanmış alanlar ifraz edilemez, bu alanlarda yapı yapılamaz.
7.8.1. Planda “mera” olarak gösterilmiş olan bölgelerde yer alan, üzerinde mera bitki örtüsü bulunmayan ve tarımsal amaçlarla kullanılmakta olan özel mülkiyetteki parsellerde, tarım arazi sınıfına göre Plan hükümlerinin 7.5 nolu maddesi hükümleri geçerlidir.
7.8.2. Bu planda hangi kullanımda kalırsa kalsın, mera kanununa tabii olduğu tespit edilen alanlarda Mera Kanunu hükümlerine uyulur.
7.9. Fundalık- Çalılık Alanlar
7.9.1. Planda “fundalık alan” olarak gösterilmiş olan bölgelerde yer alan, üzerinde funda bitki örtüsü bulunmayan ve tarımsal amaçlarla kullanılmakta olan özel mülkiyetteki parsellerde, başka bir sınırlama ve koruma kararı yoksa, yüksekliği iki katı, büyüklüğü 150 m²'yi aşmayan, çiftçinin barınması amaçlı tek yapı ve tarım, hayvancılıkla ilgili yapılar yapılabilir. Bu tür alanlarda toplam yapılaşma emsali E=0.05'dir. Bir parsel üzerinde müştemilat ve tarımsal amaçlı yapılar hariç, birden fazla yapı yapılamaz. Müştemilat binaları belirlenmiş olan inşaat alanına dahil edilir.
7.12. Doğal veya Ağaçlık Karakteri Korunacak Alanlar
Bu alanlarda yer alan, parsellerde, başka bir sınırlama ve koruma kararı yoksa, yüksekliği iki katı, büyüklüğü 150 m²'yi aşmayan, çiftçinin barınması amaçlı tek yapı ve tarım, hayvancılıkla ilgili yapılar yapılabilir. Bu tür alanlarda toplam yapılaşma emsali E=0.05'dir. Bir parsel üzerinde müştemilat ve tarımsal amaçlı yapılar hariç, birden fazla yapı yapılamaz.
7.13. Orman Alanları
7.13.5. Orman Kanunu’nun 2.maddesinin (B) bendine konu olan alanlarda... tarımsal nitelik kazanmış olan kısımlarda ise çevre düzeni planı değişikliği yapılmasına gerek duyulmaksızın bu planın ilgili hükümleri uyarınca işlem yapılır.
7.13.6. Planda orman alanı olarak gösterilen alanlarda yer alan, özel mülkiyeti kesinleşmiş (tapuya tescil edilmiş), parsellerde, başka bir sınırlama ve koruma kararı yoksa, yüksekliği iki katı, büyüklüğü 150 m²'yi aşmayan, çiftçinin barınması amaçlı tek yapı ve tarım, hayvancılıkla ilgili yapılar yapılabilir. Bu tür alanlarda toplam yapılaşma emsali E=0.05'dir. Bir parsel üzerinde müştemilat ve tarımsal amaçlı yapılar hariç, birden fazla yapı yapılamaz. Müştemilat binaları belirlenmiş olan inşaat alanına dahil edilir.
Planda orman alanı olarak gösterilen ancak, orman tahdit sınırları dışında olan özel mülkiyeti kesinleşmiş (tapuya tescil edilmiş) tarım alanlarında uygulamalar plan uygulama hükümlerinin 7.5 ve 7.6 maddeleri uyarınca yapılır.